معرفی زبان ایتالیایی

شکل گیری زبان ایتالیایی

ایتالیا قرنهاست که یک مقر فرهنگی برای حوزه‌های نویسندگی، نقاشی، مجسمه سازی، فیلم، موسیقی، عکاسی و غیره بوده است. رنسانس که یکی از مهمترین جنبش‌های تاریخی بوده نیز در این کشور متولد شده و باعث گردیده تا این بخش از جهان به یک ابرقدرت تجاری و بازرگانی تبدیل شود. در قرون وسطی، فلورانس و ونیز از ثروتمندترین و تاثیرگذارترین شهرهای جهان در حوزه تجارت بوده‌اند. پس این سرزمین باید از تاریخچه زبانی جالبی برخوردار باشد.

نقش روم باستان و زبان لاتین

تاریخچه زبان ایتالیایی مانند بسیاری از موارد مرتبط با کشور ایتالیا، از امپراطوری روم باستان و زبان آن یعنی لاتین شروع می‌شود. لاتین و یونانی باستان دو مورد از تاثیرگذارترین و قدیمی ترین زبان های جهان بوده‌اند که حتی امروزه هم در حوزه‌های پزشکی، زیست شناسی و سایر علوم ردپای تاثیر آنها دیده می‌شود.

ایتالیایی مانند سایر زبان‌های رومی (اسپانیایی، فرانسوی، پرتغالی و غیره) از لاتین آمده است. در اصل از گونه‌ای از لاتین به نام Vulgar مشتق شده است. حتی امروزه نیز ردپای لاتین در زبان ایتالیایی دیده می‌شود؛ زیرا تعداد زیادی از کلمات مستقیماً از آن وام گرفته شده‌اند (مانند Gloria ،Memoria ،Medicina و موارد دیگر).

سقوط امپراطوری روم و ظهور توسکانی

امپراطوری روم مانند تمام سلسله‌های دیگر به مرور زمان ضعیف شد و سقوط کرد. در این شرایط جاییکه ما امروزه به نام ایتالیا می‌شناسیم؛ به بخش‌‌های مختلفی تقسیم گردید که همه آنها دارای لهجه‌ها یا زبان‌های منطقه‌ای خاص خود بودند.

با این حال از آنجاییکه بخش‌های مختلف ایتالیا از نزدیک با هم تماس داشتند و چون لهجه‌های آنها بسیار مشابه بود؛ لذا ایده یک زبان مشترک مطرح شد، اما همزمان این سوال مطرح گردید که کدام گویش به عنوان پایه این سیستم ارتباطی انتخاب شود. در این حالت هر چند وجود یک زبان واحد احساس می‌شد؛ اما ساختارهای کلامی زیادی در سطح مناطق وجود داشتند که ادعای عنوان زبان ایتالیایی را یدک می‌کشیدند.

سپس در حدود قرن چهاردهم، گویش توسکانی کم کم محبوب شد. این امر تا حدی به دلیل موقعیت مناسب منطقه توسکانی در ایتالیا بود. در ضمن فعالیت‌های تجاری بزرگترین شهر آن یعنی فلورانس، نقش زیادی در این میان داشت.

توسکانی در رقابت بر سر زبان ایتالیایی پیشتاز بود؛ زیرا بیشترین شباهت را به لاتین داشت و از شیوه کلامی اصلی چندان دور نبود. در ضمن این گویش از یک سنت نوشتاری بسیار قوی برخوردار بود که همین باعث خلق نویسندگانی مانند دانته (Dante) و بوکاچو (Boccaccio) شد. کمدی الهی (Divine Comedy) دانته یکی از مشهورترین آثار ادبی تاریخ است. انتشار این اثر ثابت کرد که آثار ادبی بزرگ را می‌توان در عین شباهت به زیبایی و پیچیدگی آثار لاتین، با یک گویش نوشت.

در نهایت توسکانی به عنوان گویش زبان ایتالیایی انتخاب شد؛ اما مانند سیستم ارتباطی قبلی درگیر مشکلاتی شد. توسکانی برای طبقه کارگر قابل دسترسی نبود؛ در واقع جای زبان لاتین کلاسیک را برای افراد ثروتمند گرفته بود و فقط آنها این ساختار ارتباطی را آموزش می‌دیدند. این شرایط سبب گردید تا بیشتر مردم همچنان به لهجه‌های خود پایبند بمانند.

اتحاد ایتالیا و ریشه کنی بی سوادی

بعدها در حدود قرن نوزدهم، لهجه توسکانی آن چنان گسترش یافت که توانست به زبان ایتالیایی جدید تبدیل شود. اتحاد ایتالیا در سال 1861، تحول بزرگی برای مردم این کشور از هر جهت محسوب می‌شد. سیاست، اقتصاد، جامعه و فرهنگ دستخوش تغییر گردید و به اموری رایج تبدیل شد. از اینرو فضا به گونه‌ای شکل گرفت که گویی زبان نیز باید از همین رویه پیروی کند.

زمانیکه ایتالیا به عنوان یک کشور متحد شد؛ اکثریت شهروندان آن هنوز بی سواد بودند. این افراد تنها به زبان منطقه‌ای خود (مثل ساردنیایی، لومبارد، سیسیلی و غیره) با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کردند و تنها حدود 3% از مردم به زبان ایتالیایی استاندارد صحبت می‌کردند.

اما پس از آن قانون اساسی ایتالیا که در سال 1948 نوشته شد؛ به شهروندان حق تحصیل داد (حقی که قبلاً از آن برخوردار نبودند). پس از جنگ جهانی دوم، رادیو و تلویزیون به طور گسترده در دسترس مردم قرار گرفت. به همین دلیل افراد بیشتری در دهه‌های پس از جنگ توانستند صحبت کردن، خواندن و نوشتن به زبان ایتالیایی را فرا بگیرند.

با این حال این روند بسیار کند بود: زیرا در سال 1950 تنها حدود 20% از جمعیت این کشور به راحتی به زبان ایتالیایی صحبت می‌کردند. در واقع دسترسی به آموزش عالی و دانشگاه‌ها فقط برای فرزندان خانواده‌های ثروتمند امکان پذیر بود، و والدین طبقه کارگر چندان اهمیتی به تحصیل فرزندان خود نمی‌دادند و بسیاری از آنها حتی دبستان را نیز تمام نمی‌کردند.

یک برنامه تلویزیونی در ایتالیا تغییرات خوشایندی را برای مردم آن منطقه به ارمغان آورد. شبکه دولتی رای (Rai)، شروع به پخش برنامه‌ای به نام Non è Mai Troppo Tardi (هیچ وقت دیر نیست) کرد که به هزاران ایتالیایی خواندن و نوشتن یاد داد.

ایتالیایی امروزی و لهجه های آن

امروزه اکثر افراد ساکن در چکمه به زبان ایتالیایی صحبت می‌کنند. در ضمن طلوع عصر اینترنت زمینه را برای برقراری ارتباط با جوامع روستایی فراهم کرده و همین امر باعث شده تا آنها راحت‌تر بدین شیوه ارتباط برقرار کنند.

اما گویش‌های مختلف هنوز سرزنده و پررونق هستند؛ هر چند نسل‌های جوان‌تر به سمت ایتالیایی استاندارد گرایش پیدا کرده‌اند. در نتیجه برخی از لهجه‌ها با این سبک کلامی استاندارد ادغام شده‌اند و به جای یک زبان جداگانه، نوعی لهجه را تشکیل داده‌اند.

تفاوت لهجه ها

در هر کدام از لهجه‌ها، مردم به روش‌های خاصی بر کلمات تاکید می‌کنند (به عنوان مثال در هنگام تلفظ کلمه Casa در برخی از مکان‌ها بر حرف s و در برخی دیگر بر حرف z تاکید می‌شود). برخی از کلمات نیز کاملاً متفاوت تلفظ می‌شوند؛ مانند Cocomero و Anguria که هر دو به معنی هندوانه هستند.

همچنین هر چند ایتالیایی استاندارد از گویش توسکانی گرفته شده؛ اما این بدان معنا نیست که افراد ساکن در این منطقه، به این زبان صحبت می‌کنند. به عنوان مثال مردم فلورانس به یک لهجه بسیار بسیار خاص حرف می‌زنند (مشخصه آن عدم وجود حرف k است).

شیوه حرف زدن مردم محلی پیزا (Pisa) نیز با نوع کلام افراد ساکن در لیورنو (Livorno) یا لوکا (Lucca) کاملاً متفاوت است. مردم ایتالیا تقریباً با تمام لهجه‌های این کشور آشنایی دارند. مثلاً فردیکه اهل میلان است؛ به راحتی می‌تواند تشخیص دهد که طرف مقابل او اهل ناپل است یا خیر. یا فردیکه اهل ساردینیا (Sardinia) است؛ می‌داند مردم فلورانس چگونه صحبت می‌کنند.

در نتیجه اگر چه برای برخی از مردم ایتالیا درک برخی از لهجه‌ها سخت است (به ویژه برای برخی از مناطق خاص)؛ اما مردم این کشور به طور کلی یکدیگر را درک می‌کنند و به راحتی می‌توانند گویش خود را به ایتالیایی استاندارد تغییر دهند.

تکامل گویش ها

آن نوع از گویش توسکانی که پایه زبان ایتالیایی شد؛ به دلیل داشتن قوانین مکتوب اساساً بدون تغییر باقی ماند. از اینرو در مدارس به عنوان یک سیستم نوشتاری و نه شفاهی تدریس می‌شد؛ اما بقیه لهجه‌های توسکانی امکان تکامل را پیدا کردند. در ضمن سازگاری‌های زیادی نیز از نظر زبانی صورت گرفت. زیرا بسیاری از اصطلاحات منطقه‌ای از توسکانی، لمباردی (Lombardy)، ونتو (Veneto)، ناپل و سیسیل به مرور زمان وارد زبان ایتالیایی شدند.

با این حال هنوز هم نوع خاصی از زبان ایتالیایی درست مانند لاتین وجود دارد. این شیوه کلامی چیزی شبیه به Legalese (یک زبان حقوقی انگلیسی) است و حاوی بیش از 3000 کلمه است که مردم عادی در مکالمات خود از آن استفاده می‌کنند.

سایر زبان های مورد استفاده در ایتالیا

علاوه بر زبان ایتالیایی، سیستم‌های کلامی دیگری در ایتالیا و در مقیاسی وسیع در مناطق مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر یک از آنها از سادگی، ویژگی‌ها و حس خاص خود برخوردارند، و حال و هوای جالبی به تنوع فرهنگی و زبانی شبه جزیره بالکان بخشیده‌اند. برخی از این شیوه‌های ارتباطی عبارتند از:

• زبان گریکو (Griko) توسط مردم گریکو که تصور می‌شود جزء نوادگان مردم یونان باستان در جنوب ایتالیا باشند، صحبت می‌گردد.
• گاردیول (Gardiol) جزء گویش های زبان اکسیتان (Occitan Language) است که در منطقه جنوبی کالابریا مورد استفاده قرار می گیرد.
• واس‌ تسه (Vastese) جزء زبان های نادر است که فقط توسط مردم وستو به کار می‌رود و بیشتر افراد مسن به آن تکلم می‌کنند.
• والرس آلمانی (Walser German) یا تواچیو (Toitschu) یک گویش از آلمانیش (Alemmanic) است و در برخی از بخش‌های پیمونت و دره آستا رواج دارد.
• مولیسی کرواتی (Molise Croatian) گویشی از زبان سربو کرواتی است که در حال حاضر کمتر از 1000 نفر گویشور بومی دارد.

حقایقی جالب در مورد زبان ایتالیایی

در ادامه برخی حقایق جالب و آموزنده را درباره زبان ایتالیایی ذکر می‌کنیم:

• الفبای آن دارای 21 حرف است.
• در سال 1861 به زبان رسمی تبدیل شد.
• حدود 85 میلیون گویشور زبان ایتالیایی در سراسر جهان وجود دارند.
• استفاده از آن در جمهوری سان مارینو (یک ایالت کوچک که در قلمرو این شبه جزیره قرار دارد)، جنوب سوئیس، چهار شهر اسلوونی و منطقه ایستریا در کرواسی بسیار متداول است.
• ایتالیایی زبان جهانی موسیقی، به ویژه موسیقی کلاسیک است. واژه‌هایی مانند پیانو، پیانو مولتو، مایسترو (Maestro)، سوپرانو (Soprano)، و کلمات و عباراتی از این دست، گواه تاثیر غیر قابل انکار ایتالیایی‌ها بر دنیای موسیقی هستند. موردی که هیچ وقت به انتها نمی‌رسد.
• مردم سرزمین چکمه در گفتار و نوشتار به ندرت از گذشته دور (Passato Remoto) استفاده می‌کنند و کاربرد این زمان بیشتر در ادبیات است.
• دانته آلیگیری در قرن چهاردهم میلادی به تنهایی قوانین نوشتاری زبان ایتالیایی را ارائه داد.

سخن آخر در مورد تاریخچه زبان ایتالیایی

زبان ایتالیایی طی یک روند طولانی و مستمر شکل گرفته است. شکل‌های مختلف زبان و گویش‌ها پس از سقوط امپراطوری پرآوازه روم، نقش مهمی در جامعه و زندگی روزمره مردم بازی کردند. در عین حال زبان ایتالیایی توانست به لطف ادبیات باشکوه خود، به تدریج موقعیت مناسبی را به دست آورد. لهجه‌های محلی بخشی زیبا و ضروری از فرهنگ ایتالیا هستند که زنده نگهداشتن آنها بسیار مهم است.

منبع : https://rastintranslators.ir